غلامرضا منوچهری اردستانی، معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران در گفت‌و گو با آسیا مطرح کرد:
صنعت نفت ایران به تدریج دوره ارزانی را پشت سر می گذارد
شرکت ملی نفت ایران برای توسعه کشاورزی و عمرانی غرب کارون اخیراً مناقصه‌ای برگزاری کرده است تا این منطقه که از جفیر و خرمشهر آغاز می‌شود و تا حوالی سوسنگرد امتداد دارد، به زودی به یکی از قطب‌های توسعه‌ای کشور تبدیل شود
غلامرضا منوچهری اردستانی، معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران در گفت‌وگو با روزنامه اقتصادی آسیا درخصوص آخرین وضعیت اجرای طرح توسعه میدان نفتی آزادگان شمالی گفت: خوشبختانه هم‌اکنون میدان‌های عظیم آزادگان و یادآوران در غرب کارون در مرحله تولید هستند و طبق برنامه‌ها از این بخش یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت تولید خواهد شد.
وی بر لزوم شکل‌گیری یک تمدن هیدروکربنی جدید در غرب کارون که از جفیر و خرمشهر آغاز می‌شود و تا حوالی سوسنگرد امتداد دارد، تأکید و خاطرنشان کرد: باید در توسعه راه‌های مواصلاتی، سکونتگاه، ارتباطات و… کار عظیمی انجام شود.
منوچهری با اشاره به مناقصه‌ای که اخیراً شرکت ملی نفت ایران برای توسعه کشاورزی و عمرانی این منطقه برگزار کرده است، گفت: به امید خدا این منطقه که ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای دارد به زودی به یکی از قطب‌های توسعه‌ای کشور تبدیل خواهد شد، در عین حال نباید بگذاریم که رشد قارچ‌گونه و بی‌انضباطی همچون عسلویه در آنجا شکل بگیرد.
وی همچنین عملکرد شرکت چینی در میدان نفتی آزادگان شمالی را قابل قبول دانست و اظهار داشت: هر چند به لحاظ مدیریت، تکنولوژی و کیفیت از شرکت‌هایی همچون توتال عقب‌تر هستند، اما در مجموع فعالیت خوبی داشته‌اند و تنها اختلاف‌نظرمان با آنها بر سر قیمت‌هایی است که برای قراردادهای جدید ارائه کرده‌اند و هم‌اکنون در حال مذاکره برای پایین آوردن قیمت‌ها هستیم.
مهندس منوچهری تولید نفت خام آزادگان را ۷۵ هزار بشکه در روز اعلام کرد و گفت: مجموع تولید از میدان‌های نفتی غرب کارون هم‌اکنون حدود ۲۵۰ هزار بشکه در روز برآورد شده است و با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در میدان یاران نیز تولید از این میدان تا پایان امسال به ۳۰هزار بشکه در روز می‌رسد و این دو میدان هم‌اکنون آماده افتتاح رسمی هستند.
قراردادهای (IPC) ، مدل تکامل‌یافته بیع متقابل است
وی در خصوص قراردادهای جدید نفتی (IPC) و روند جذب سرمایه‌گذاری از این محل گفت: (IPC) که به قراردادهای جدید نفتی می‌شناسیمش، مدلی از قراردادهای خدماتی (Service Contract) است که می‌توان گفت مدل تکامل‌یافته و رفع نقص شده بیع متقابل (Buy Back) پیشین است و در تنظیم این قراردادها از همه تجربه‌های به دست‌آمده در گذشته استفاده کرده‌ایم، چرا که بنده بر قراردادهای بیع متقابل کاملاً احاطه دارم.
منوچهری با اشاره به سابقه مدیریت و فعالیت‌هایش در پروژه‌های میدان گازی پارس جنوبی اظهار داشت: در گذشته فازهای یک، ۶، ۷ و ۸ را خودم مدیریت کردم، در بخشی از فاز ۱۲ و ۴ و ۵ هم حضور داشتم و روی قراردادهای مشارکتی سابقه و تجربه زیادی دارم، از این رو با یک نگاه اجرایی و دفاع از منافع ملی سعی کرده‌ام که در دور جدید به این قضیه نگاه کنم و در پیاده‌سازی آن نقشی داشته باشم تا انعقاد این قراردادها به صورت صحیح انجام شود و سعی می‌کنم در جهت هر چه بیشترسازی منافع ملی، از دید ساخت داخل، مشارکت شرکت‌های ایرانی، بازیافت بیشتر از مخزن و سرعت دادن به پیشرفت پروژه‌ها به ویژه در میادین مرزی و مشترک، حداکثر تلاش خودم را صرف کنم.
وی افزود: با ایرادهایی که در قراردادهای جدید اعمال و برطرف شد، چارچوب اصلی آن قابل دفاع و ضامن منافع ملی است، البته باید به چند نکته دقت کرد از جمله پیاده‌سازی قرارداد در حین اجرا و بعد از آن، مدیریت قرارداد و مدیریت انتقال تکنولوژی.
مدیرعامل سابق شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران (IOEC) درخصوص تفاوت قراردادهای (IPC) با بیع متقابل اظهار داشت: اگر بخواهیم این دو نوع قرارداد را با هم مقایسه کنیم، از لحاظ نقش کارفرمایی، کامل و بدون قید و شرط شرکت ملی نفت ایران چیزی تغییر نکرده است، همینطور از دیدگاه امکان مشارکت شرکت‌های ایرانی تغییر عمده‌ای در اجرای قرارداد ایجاد نشده است، تنها تغییراتی در زمینه نحوه پرداخت از نظر رژیم مالی قرارداد ایجاد شده که عمده نیست.
وی تأکید کرد: البته تغییری که در حوزه مالی رخ داده به منظور بهره‌برداری از میدان بوده است.
معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران با اشاره به پشت سر گذاشتن صنعت نفت ایران از تولید نفت ارزان بیان کرد: در حال حاضر باید در قراردادهای‌مان ضرایب بازیافت بالا را که محصول تکنولوژی جدید است در نظر بگیریم، چرا که چه در میدان‌های جدید مثل میادین غرب کارون و چه در میدان‌های در حال بهره‌برداری شرکت ملی نفت در مناطق نفت‌خیز جنوب نمی‌توانیم به بازیافت اولیه اتکا کنیم.
وی افزود: ضریب بازیافت در غرب کارون هم‌اکنون بین پنج تا هشت درصد است و این عدد باید به ۲۰ و حتی ۳۰ برسد.
مهندس منوچهری آنچه به نام انتقال دانش و تکنولوژی شناخته می‌شود را توان بکارگیری تکنولوژی‌‌های روز دنیا و شناخت ابزارهای لازم برای نحوه پیاده‌سازی آن از سوی ایرانی‌ها عنوان کرد و افزود: بخشی از این تکنولوژی مربوط به مهندسی مخزن و شناخت دقیق از زمین‌شناسی مخزن و بخشی دیگر شناخت نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای ویژه و امکان پیاده‌سازی آن در صنایع بالادستی است که اگر شرکت‌های ایرانی همکاری موفقی با شرکت‌های بزرگ بین‌المللی داشته باشند، می‌توانند از آنها الگو بگیرند و به سرعت رشد کنند؛ به عنوان مثال زمانی که پای شرکت «توتال» فرانسه به فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی باز شد، شرکت‌های ایرانی در همکاری با این شرکت رشد کردند و در دیگر پروژه‌ها از مدل توتال استفاده کردند که موفق هم بودند.
وی با بیان اینکه در قراردادهای جدید نفتی موسوم به «IPC» تلاش شده است تا در توسعه میدان‌های هیدروکربوری، شرکت‌های ایرانی با شرکت‌های بین‌المللی شریک شوند، اظهار داشت: در این زمینه، بیشترین مشکل در اجرای اجزای کار است، به عنوان مثال در مذاکراتی که هم اکنون با شرکت‌هایی مثل شل، توتال و پتروناس انجام شده، تأکید کرده‌ایم که باید از یاردهای ساخت تأسیسات نفتی شرکت‌های ایرانی همچون ایزوایکو، صدرا، تأسیسات دریایی و امکانات داخلی، پتانسیل و توانمندی شرکت‌های ایرانی استفاده کنند. و در عین حال حداکثر کمک را به شرکت‌ها و سازندگان ایرانی برای ارتقای کار آنها ارائه دهند.
منوچهری با اشاره به دوره‌هایی که شرکت فرانسوی توتال و شرکت ایتالیایی انی در پارس جنوبی فعالیت داشتند، بیان کرد: آنها کمک کردند تا لوله‌سازی اهواز برای نخستین‌بار، لوله‌های زیر دریایی ۳۲ اینچ را بسازد، اما متأسفانه بعدها دیدیم شرکت‌های ایرانی که در طرح‌های ۳۵ ماهه توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی وارد کار شدند، به جای استفاده از ظرفیت لوله‌سازی اهواز، با شرکت سازگیتور آلمان قرارداد بسته‌اند که از این محل حدود یک میلیارد دلار خرید خارجی کرده و حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از لوله‌های مورد نیاز از خارج از کشور وارد شده بود.
وی افزود: هنر این است که به شرکت‌های خارجی فشار بیاوریم تا نظارت کنند و کنترل کیفی انجام دهند تا بخش چشمگیری از تجهیزات مورد نیاز توسعه فازهای پارس جنوبی در داخل ساخته و شرکت‌های پیمانکاری و حفاری ایرانی به کار گرفته شوند.
منوچهری با بیان اینکه شرکت ملی نفت ایران باید شرکت‌های بین‌المللی را وادار کند تا در اجرای قرارداد سهم ۵۱ درصدی ساخت داخل را رعایت کنند، اظافه کرد: این سهم هم نباید فقط مربوط به خرید خدمات عمومی و خرید محصولاتی همچون سیمان و… صرف شود.
لزوم بکارگیری سبد قراردادهای نفتی
معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به اینکه در مشارکت با شرکت‌های بین‌المللی در اجرای قراردادهای بالادستی فقط هشت شرکت ایرانی پتروپارس، مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC)، انرژی دانا، توسعه پتروایران، گروه مپنا (شرکت نفت و گاز مپنا)، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (شرکت مدیریت طرح‌های صنعتی ایران) و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) (شرکت توسعه نفت و گاز پرشیا) را خواهیم داشت که مستعد فعالیت به شکل شرکت اکتشاف و تولید (E&P) هستند، افزود: قرار نیست همه قراردادها در چارچوب قراردادهای جدید نفتی منعقد شوند، چرا که در بعضی موارد صلاح است از مدل بیع متقابل (Buy Back) استفاده شود، بنابراین به اعتقاد من باید سبدی از قراردادها به کار گرفته شود.
به شرکت‌های خارجی گفتیم طبق قانون ایران مالیات بدهند
وی در خصوص محوه محاسبه مالیات قراردادهای نفتی نیز اظهار داشت: مکانیزمی که در این خصوص درنظر گرفته شده است به این صورت است که به این شرکت‌ها گفته‌ایم طبق قانون ایران مالیات‌ها را پرداخت کنند و بخشی از این مالیات‌ها که مالیات پروژه است، به آنها برگردانده می‌شود، اگر این را نمی‌گفتیم شرکت خارجی تصور می‌کرد که ممکن است مالیات‌های سنگینی بر آنها اعمال شود و قیمت خود را بالا می‌برد.
وی با ابراز نگرانی از افت فشار گاز خروجی از مخازن پارس جنوبی و تولید کاندنسیت اظهار داشت: باید تا چند سال آینده از سیستم‌های تقویت فشار استفاده کنیم که سنگین و پرهزینه است، بنابراین اگر شرکت‌های ایرانی در کنار شرکت‌های توانمند بین‌المللی قرار بگیرند، مدیریت و بهره‌برداری از شرایط جدید مخازن را فرامی‌گیرند، کاری در آن سوی مخازن مشترک یعنی در قطر انجام می‌شود؛ بنابراین باید با سرویس کمپانی‌ها و IOCها (International Oil Company) همکاری مشترک داشته باشیم تا سرمایه، تکنولوژی و مدیریت را با هم به کشور بیاورند.
تکمیل فاز ۱۹ تا پایان مهرماه
معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران، با ابراز امیدواری از بهره‌برداری رسمی طرح توسعه فازهای ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی تا پیش از پایان امسال اظهار داشت: هم اکنون تولید از فاز ۱۹ را هم آغاز کرده‌ایم، سکوی ۱۹C در مدار تولید قرار گرفته و سکوی ۱۹A هم تا پایان مهرماه در مدار قرار می‌گیرد و در کل پیش از زمستان امسال، فاز ۱۹ پارس جنوبی به طور کامل به مدار تولید می‌آید.
وی همچنین از مراحل نصب تجهیزات شناور بهره‌برداری و ذخیره‌سازی نفت (FPSO) که توسط شرکت چینی ساخته می‌شود، خبر داد و گفت: ساخت این تجهیزات که حدود ۳۵۰ میلیون دلار هزینه داشته است طبق برنامه پیش می‌رود و در بهمن‌ماه امسال به ایران می‌آید، به طور کلی اتفاق‌های خوبی در راه است و چاه‌های لایه نفتی پارس جنوبی هم برای تولید روزانه ۲۷ تا ۳۰ هزار بشکه نفت آماده‌اند.
هزینه اختلافات سیاسی را نفت نباید بدهد
به اعتقاد منوچهری، موتور اقتصاد ایران را نفت باید به حرکت درآورد و باید همدلی بیشتری انجام شود تا حجم سرمایه‌گذاری و کار در صنعت نفت بالا برود.
منوچهری در این خصوص بیان کرد: باید یک وفاق ملی به وجود بیاید و سرعت انتقال تکنولوژی به کشور را بیشتر کنیم تا به تبع آن سرعت اشتغال جوانان بالا برود و مهندسان جوانی که در طول سال‌های گذشته به خارج از کشور رفته‌اند، برگردند.
وی با بیان اینکه اگر اختلافات سیاسی هم وجود ندارد نباید نفت هزینه آن را بدهد، افزود: نباید این اختلافات باعث توقف کارهای نفتی شود، البته همه حرف‌شان یکی است فقط ممکن است در بیان و گفت‌وگو به تقابل‌ها و کناره‌گیری‌هایی ختم شود که این مناسب نیست و باید دیالوگ در صنعت نفت عوض شود.
